Propozycja nowego wzoru wyniku ogólnego badania nasienia

Na Konferencji „Rola badań laboratoryjnych w diagnostyce męskiej (nie)płodności”, która odbyła się w dniach 19-20 kwietnia 2012 w Rzeszowie został zaproponowany nowy wzór wyniku ogólnego badania nasienia. Główna zmiana w stosunku do wzoru poprzednio proponowanego i przyjętego przez Komisję ds. Konsensusu Lekarsko-Diagnostycznego PTDL i PTA (link) polega na tym, aby w wyniku uwzględniać nie tylko wartości procentowe dla ruchliwości, żywotności czy morfologii plemników, ale także liczby bezwzględne, przekładające procenty na faktyczną liczbę plemników prawidłowych. Podejście takie pozwoli między innymi na łatwiejsze porównywanie wyników, ponieważ wartości procentowe przy różnicach w koncentracji czy liczbie plemników na ejakulat nie zawsze odpowiadają potencjałowi płodności danego pacjenta. Być może dodanie tych wyliczeń do wyniku badania nasienia pozwoli także na lepsze jego zrozumienie i interpretację.

Co bardzo istotne podanie tych wartości na wyniku nie powoduje konieczności wykonania żadnych dodatkowych oznaczeń w przebiegu diagnostyki próbki nasienia; są to jedynie wyliczenia matematyczne, które na podstawie danych widniejących na wyniku badania nasienia osoba odczytująca wynik mogłaby właściwie przeprowadzić samodzielnie, a podanie ich na wyniku ma charakter ułatwiający interpretację. W laboratoriach, które do przygotowania wyniku badania dla pacjenta stosują arkusze kalkulacyjne, wyliczeń tych można także dokonać automatycznie, co ogranicza dodatkową pracę związaną z ich przeprowadzeniem właściwie do zera. Przykład takiego arkusza można znaleźć tutaj: badanie nasienia wynik

Warto zauważyć, że wielu autorów zaleca wręcz wyliczanie liczby bezwzględnej plemników prawidłowych przez mnożenie liczby plemników na ejakulat, odsetka plemników o prawidłowej ruchliwości oraz odsetka plemników o prawidłowej morfologii. Traktują oni ten parametr jako najlepiej oddający jakość nasienia danego pacjenta, ponieważ uwzględnia on jednocześnie liczebność, ruchliwość i morfologię plemników.

Proponowany wzór do pobrania, z zaznaczonymi omawianymi miejscami: badanie nasienia wynik_pdf

Dla lepszego zobrazowania problemu wartości bezwzględnych plemników prawidłowych vs ich odsetki posłużmy się przykładem (podanym też w artykule: Błędy najczęściej popełniane przy interpretacji wyniku ogólnego badania nasienia) uproszczonych wyników badania nasienia dwóch mężczyzn, na podstawie których wyliczono dla nich bezwzględne liczby plemników prawidłowych (o prawidłowym ruchu i morfologii):

1. Koncentracja 30 mln/ml, 2 mln ejakulatu (całkowita liczba plemników na ejakulat 60 mln), ruchliwość postępowa 35%, morfologia 5% ==> 60 mln * 35% * 5% = 1,14 mln prawidłowych plemników
2. Koncentracja 12 mln/ml, 2,4 mln ejakulatu (całkowita liczba plemników na ejakulat 29 mln), ruchliwość postępowa 55%, morfologia 14% ==> 29 mln * 55% * 14% = 2,23 mln prawidłowych plemników

Pomimo tego, że pacjent 1 miał wszystkie parametry w normie, a pacjent 2 miałby zdiagnozowaną oligozoospermię (zbyt niską liczbę plemników) to w wartościach bezwzględnych widać, że pacjent 2 ma prawie 2x więcej plemników prawidłowych niż pacjent 1 co w praktyce daje mu szanse na poczęcie dziecka nie mniejsze niż pacjentowi 1 pomimo pozornego obniżenia parametrów nasienia widocznego na wyniku.